Je baby heeft afgeplat hoofdje. Wat kan je doen als ouder en welke therapeutische ondersteuningsmiddelen zijn er?
Plagiocephalie (afgeplat hoofdje)& het belang van correct positioneren
In een vorig blog vertelde ik al hoe plagiocephalie of schedelafvlakking / schedelafplatting kan ontstaan en welke belangrijk invloed positionering hierbij heeft. De hersenen groeien constant en drukken de schedel dan wel van binnenuit open, maar daar waar het hoofdje tegen de matras gedrukt ligt, heeft het veel minder ruimte om uit te zetten. Ligt je kindje op de rug met z'n hoofdje steeds naar rechts gedraaid, dan zal de schedel aan de rechter achterzijde dus gaan afvlakken.
Slapen op de rug & preventie wiegendood
Sinds de 'Back to sleep' campagne (Amerika, 1992) ter preventie van wiegendood is er veel veranderd in de wijze waarop we baby's slapen leggen. Slapen op de rug werd -samen met nog andere factoren - een belangrijke maatregel het voorkomen van wiegendood. Ook in Nederland (1987) en in België (1995) startte men gelijkaardige rugligcampagnes op.
Die campagne heeft enorm veel betekent in de preventie van wiegendood, sindsdien werden maar liefst 40% minder slachtoffers gemeld, wat natuurlijk fantastisch is!
De keerzijde: meer baby's hebben een afgeplat hoofdje
Jammer genoeg zag men ook dat er een keerzijde is aan deze maatregel: er werden sindsdien opmerkelijk meer baby's gemeld met deformatieve veranderingen van de schedel en het aangezicht.
Meer tummy-time & positionering
Als reactie hierop is er de 'tummy-time'-campagne gekomen. Ouders worden nu geadviseerd de baby tijdens de wakkere periode vaak op de buik te leggen (kijk hier voor tips als je baby niet graag op z'n buikje ligt).
Daarnaast werd vooral geadviseerd om het kindje te stimuleren naar de niet-voorkeurskant.
Omdat dit makkelijker gezegd is dan gedaan, maakte ik hierover een apart blog met tips hoe je dit in de dagelijkse praktijk kan toepassen.
Voor sommige kindjes ontoereikend
Helaas blijkt dit voor sommige kindjes echt nog onvoldoende om het afgeplat hoofdje te herstellen. Om therapeutisch effect te hebben moet het hoofdje zo'n 70% van de tijd op de niet-voorkeurskant liggen. Niet simpel, want:
als een kindje een blokkade heeft waardoor hij niet vlot kàn draaien, lukt het niet om correct te blijven liggen
als een kindje vrij kan bewegen naar de niet-voorkeurskant, maar al een afvlakking heeft, zal hij in ruglig meestal automatisch op de vlakke kant rollen.
Als je rekent hoeveel uur een baby nog slaapt, betekent dit dus meestal dat al die uren op de voorkeurszijde wordt gelegen en de baby verder afvlakt.
Is zijlig een optie?
Een oplossing hiervoor zou kunnen zijn het kindje volledig in zijlig op de niet-voorkeurszijde te leggen (*). Veel ouders gebruiken opgerolde handdoeken of gebruiken een zijligkussen om hun kindje in te stabiliseren. Een goede redenering en zeker een optie overdag -als de baby onder toezicht kan gehouden worden - maar helaas geen veilig optie om je baby onbewaakt in achter te laten. Van zodra je baby beweeglijker wordt, kan hij zich in een andere positie wringen en bestaat ook het risico dat hij op z'n buikje belandt.
Sommige ouders steken een kussentje achter het hoofd van hun baby om het hoofdje naar de andere kant te laten draaien. Dat is echter geen goed idee (niet veilig en kan de afvlakking verergeren, lees hier meer).
(*) belangrijk om weten is dat de zuurstofsaturatie in zijlig en in buiklig minder groot is dan in ruglig. Bespreek daarom altijd met je arts of er contra-indicaties zijn om je kindje in zijlig te positioneren.
Helmtherapie
Eén van de therapieën die wordt toegepast bij een afgeplat hoofdje is helmtherapie. Om de vorm van de schedel te corrigeren, wordt een individueel vervaardigde ring op het hoofd van de baby aangebracht, die de groei van de schedel zodanig stuurt dat de afgeplatte zijde ronder wordt. Hoewel dit duidelijk impact heeft op de esthetiek, zijn er helaas ook enkele nadelen: de helm is erg duur (reken zo'n 1000 euro), moet het grootste deel van de dag aanblijven en is niet altijd even fijn in omgang, zowel voor de baby als voor de ouders. Sommige baby's slapen er minder goed door of ervaren huiduitslag en jeuk door het zweten onder het helmpje...
VARILAG- kussen
Een ander hulpmiddel bij een afgeplat hoofdje is het VARILAG-kussen, ontwikkeld door een Duitste fysiotherapeut-osteopaat, Kai Stoevesandt, met veel kennis omtrent voorkeurshouding en plagiocephalie. Hij ontwierp een zijligkussen waarin je je baby kan stabiliseren met een rompband, om doorrollen naar buiklig te vermijden. Het kussen is klinisch getest, veilig bevonden én de resultaten zijn erg mooi!
Het wordt in Duitsland al door kinderartsen voorgeschreven en door de zorgverzekering vergoed.
WAT ALS JE KINDJE NIET OP DE ZIJ WIL LIGGEN?
GROEIT EEN SCHEDELAFVLAKKING ER NIET VANZELF UIT?
BELANGRIJKSTE TIPS OP EEN RIJ
- Als je kindje een afgeplat hoofdje, asymmetrie of voorkeurshouding heeft, maak dan zo snel mogelijk een afspraak bij een osteopaat. Deze kan de schedel van je kindje nakijken/behandelen op restricties en een eventuele voorkeurshouding behandelen, zodat je kindje al ten minste op de niet-voorkeurszijde KAN draaien.
- Stimuleer je kindje op alle mogelijke manieren naar de niet-voorkeurskant te draaien. Gebruik echter géén kussentje of handdoek.
- Zijlig op de niet-voorkeurskant is het meest corrigerend wat druk op de schedel betreft, maar het moet wel veilig kunnen gebeuren. Een VARILAGKUSSEN kan hierbij een grote hulp zijn, zeker als je kindje beweeglijker wordt en de maatregelen overdag onvoldoende blijken. Bespreek dit met je arts
- Bij ernstige asymmetrie kan helmtherapie hulp bieden.
NOOD AAN MEER TIPS OM JE KINDJE TE HELPEN?
Zoals bij krampjes, reflux, onrust, huilbuien of slaapmoeilijkheden?
Dan vind je een boel waardevolle tips in de online programma's van Happybabycoach!
- Wat kan je doen bij een voorkeurshouding of schedelafplatting?
- Wat als je kindje overstrekt?
- Wat als je kindje niet op de buik wil spelen?
- Wanneer mag je je baby recht laten zitten?
- Wat als je kindje asymmetrisch gaat kruipen of gaat billenschuiven?
- Wat als het het kruipen overslaat?
- Hoe waak je over een gezonde motorische ontwikkeling?
Deze Masterclass is onderdeel van de cursus 'BABY BASICS' maar kan je ook los aankopen.
Online cursus (0-4m)
Dé "baby-handleiding" die je een hoop zoekwerk zal besparen, boordevol inzicht in je baby en alle belangrijke 'baby-basics' die elke ouder van bij de start zou moeten kennen. Een cursus die warm wordt aanbevolen door artsen, vroedvrouwen & osteopaten.
Online cursus (4m - 4 j)
Online cursus
(4m - 4 j)
Hoe kan je werken aan een betere en minder afhankelijke slaap als je NIET houdt van strenge slaaptraining en cry-it-out/controlled cry-methodes? Video-cursus voor ouders van kindjes van 4 maanden tot 4 jaar, die op zoek zijn naar milde handvatten om hun kindje te helpen slapen, vanuit verbinding.
Wij hebben vandaag het varilag positioneringskussen besteld. Ons zoontje heeft een behoorlijke afplatting aan één kant van z’n hoofdje (rechts) inmiddels hebben we al 5 fysio behandelingen gehad. Bij de zorgverzekering gevraagd of dit kussen kon worden vergoed. Maar helaas kon dit niet. We hebben hem zelf aangeschaft. In de hoop dat dit gaat helpen. Jammer dat dit in Nederland nog niet bekend is.