Een kleine kamer...gedempt licht....in de hoek van de kamer zit de vroedvrouw in alle rust te breien. Een tafereel waar Michel Odent (Franse verloskundige) met weemoed aan terugdenkt. Een setting die volgens hem alleen maar kan bijdragen aan een gemakkelijke geboorte.

En de vroedvrouw, ze breide rustig voort...

De fysiologische effecten van repetitieve handelingen.

Spanning reduceren

Tijdens het congres van de British Society Conference in april 2004 presenteerde Dr. Emily Holmes (universiteit van Cambridge) haar studies over de effecten van repetitieve handelingen (zoals breien) tijdens stressvolle situaties.
In een studie kregen vrijwilligers videobeelden te zien van echte, bloederige auto-ongevallen met doden. Sommige deelnemers kregen tijdens het toekijken een repetitieve taak, zoals het intikken van 5 opeenvolgende nummers op een toetsenbord.  
Verrassend was dat diegenen die dat deden gedurende de volgende dagen beduidend minder flashbacks hadden dan diegenen die enkel toekeken zonder meer.
Men kan uit de studie van Dr Holmes concluderen dat een repetitieve taak een enorme impact kan hebben op het reduceren van spanning. 

Breien en PTSS

Dr Holmes zegt dat haar onderzoek overeenkomt met de acties van de beruchte ‘tricoteuses’ van de Franse Revolutie, zoals Madame Defarges, die al breiend toekeek terwijl mensen onder de guillotine werden onthoofd en die blijkbaar nooit een posttraumatische stress ziekte vertoonde. Ook verwijst Dr. Holmes naar het gebruik van ‘worry beads’ een soort parelketting.  in veel culturen zoals in Griekenland als een manier om om te gaan met gespannen situaties.

Wat heeft dit met bevallen te maken?

Als we deze bevindingen zouden vertalen naar de situatie waarin een vroedvrouw bij een barende vrouw zit, zouden we dit alvast kunnen besluiten: door uren en uren te breien, houdt een vroedvrouw haar eigen adrenalinegehalte laag. Gelet op het feit dat hoge adrenaline waarden zeer aanstekelijk zijn, is het verloop van de arbeid dus ook sterk afhankelijk van de adrenalinewaarde van de mensen uit de omgeving van de vrouw in arbeid.
Deze overwegingen spelen een enorme rol in een tijd dat we moeten leren denken op lange termijn en in termen van beschaving. Het doel van het geboortebeleid in de toekomst zou moeten zijn dat zoveel mogelijk vrouwen vaginaal zouden moeten kunnen bevallen, dankzij een ongestoord samenspel van hormonen. De toekomst van onze beschaving staat op het spel.

De behoefte aan veiligheid & privacy

De essentiële eerste stap is dat we ons begrip van de geboortefysiologie versterken en de basisbehoeften van de vrouw in arbeid herontdekken. Deze basisbehoeften zijn voor alle zoogdieren hetzelfde: 

• Alle zoogdieren moeten zich veilig voelen tijdens de geboorte: zij kunnen de geboorte uitstellen als er gevaar dreigt. Elke boer weet dat hij een merrie in arbeid niet meer moet veranderen van stal, net zoals de meeste vroedvrouwen ook weten dat bij aankomst in het ziekenhuis de arbeid vaak sterk vermindert tot de vrouw zich terug veilig voelt in de nieuwe situatie.
• Alle zoogdieren hebben privacy nodig: zij hebben strategieën om te voorkomen dat ze bekeken worden tijdens de geboorte. Na duizenden jaren van cultureel gecontroleerde geboorten, tientallen jaren van geïndustrialiseerde bevallingen en vermeerdering van ‘methoden’ van ‘natuurlijke’ geboorte (alsof de woorden ‘methode’ en ‘natuur’ compatibel zouden zijn). zijn we deze basisbehoeften vergeten. 
  
  

Medicatie remt natuurlijke hormonen

Het eerste doel zou moeten zijn om de nood aan medicatie te verminderen. Elke toediening van medicatie tijdens de arbeid is immers een farmacologische vervanging voor de natuurlijk hormonen die tijdens de geboorte vrijgezet worden. Deze medicatie blokkeert het vrijkomen van de natuurlijke hormonen en hebben niet dezelfde gedragingen. Zo kan een oxytocine-infuus effectief de contracties stimuleren (een perifeer en mechanisch effect), maar is het niet in staat de hersenreceptoren te bereiken, noch effect te hebben op het gedrag.  
Elke medicatie die gebruikt wordt tijdens de geboorte heeft ernstige nevenwerkingen. Iedereen die de databank bekijkt omtrent de langetermijneffecten van de hele geboortefysiologie, begrijpt meteen dat medicatie moet vermeden worden tijdens de geboorte (2).

Wanneer de basisbehoeften van een vrouw in arbeid en de specifieke rol van de vroedvrouw beter werd geïnterpreteerd zou een ommezwaai naar geboorte zonder medicatie geen onbereikbaar ideaal zijn. Medicatie zou dan voornamelijk gebruikt worden in het geval van een keizersnede, een veilige operatie in een goed uitgeruste en goed georganiseerde materniteit.

Geplande keizersnedes

Geplande keizersneden zouden zoveel mogelijk vermeden moeten worden:

• Er is geen enkele zekerheid dat bij een geplande keizersnede het kind en vooral zijn longen volledig matuur zijn. Maternele en foetale hormonen dragen samen met het verloop van de arbeid bij tot de longrijping. De verhoogde kans op respiratoire problemen bij een keizersnede is voldoende aangetoond.
• Over het algemeen impliceert een geplande keizersnede dat de foetus niet deelgenomen heeft aan het starten van de arbeid. Hij heeft m.a.w. ook niet de kans gekregen de nuttige stresshormonen te activeren, die op dat moment zijn levenswil activeren.
• Bij een geplande keizersnede komen meer moeilijkheden met borstvoeding voor dan bij een niet- geplande.  
• De kans op een goede vaginale geboorte groter na een keizersnede bij een vrouw in arbeid.

Aan de andere kant is het natuurlijk ook belangrijk een spoedkeizersnede te vermijden. Alle statistieken bevestigen het gevaar van zo’n situatie.

Toekomstperspectieven

We moeten een binaire strategie voorbereiden met twee basis scenario’s (3)

1. Een normaal geboorteproces verloopt via vaginale weg.
Ondanks verschillende generaties van gemedicaliseerde bevallingen kan dit terug meer voorkomen als het belang van privacy en de kunst van authentieke vroedvrouwen weer worden ontdekt.

2. Als het geboorteproces niet rechtlijnig blijkt te zijn zou dit moeten leiden tot een niet-dringende keizersnede tijdens de arbeid. 
De kritische taak is hier om tijdig in te zien of een keizersnede nodig is. Hiervoor hebben  niet -farmacologische tests nodig, die aangepast zijn aan het beleid van de 21 ste eeuw.

De basisbehoefte van de vrouw in arbeid

Deze simpele binaire strategie is gebaseerd is op een beter kennis van de geboortefysiologie en houdt rekening houdt de veiligheid van de moderne keizersnede. Ze is compatibel met een medicatievrij beleid én met een laag percentage aan chirurgisch ingrijpen. Het is niet onbereikbaar! Ik (Michel Odent) ontwikkelde zo'n strategie in het ziekenhuis van Pithiviers in Frankrijk. 

Het herontdekken van de basisbehoeften van vrouwen in arbeid zal dus resulteren in minder behoefte aan medicatie en een lager percentage aan keizersnedes. Hiervoor moet de authentieke kunde van de vroedvrouw in ere hersteld worden. Deze kennen immers zoveel truukjes om de adrenalinegehalten te verlagen. Vaders die uren water moesten koken terwijl de vroedvrouw aan het breien was liepen niet het risico op een postnatale depressie. Laat ons dus dromen van de dag waarop de Vroedvrouwen-conferencies een breiworkshop bevatten!

De geboortebad-test

De ‘geboortebad-test’ is een goed voorbeeld van een werktuig dat aangepast is aan toekomstige scenario’s. Het is gebaseerd op een simpele feit: wanneer een vrouw die stevig in arbeid is in het geboortebad gaat en zich kan onderdompelen in water op lichaamstemperatuur, zou er een duidelijke vooruitgang moeten zijn binnen het uur of twee. Indien een reeds gevorderde ontsluiting hetzelfde blijft ondanks het water, privacy en gedempt licht, dan kan men besluiten dat er waarschijnlijk een serieuze hindernis is. Er is dan weinig reden om nog verder te gaan en het is dan wijzer om een niet-dringende keizersnede te doen.

Adrenaline versus oxytocine

Laat ons uit deze overwegingen geen simplistische conclusies trekken. We suggereren niet dat alle vroedvrouwen experten moeten zijn in kunstbreiwerk. Wel willen we aangeven dat het voornaamste effect dat hun aanwezigheid heeft op het geboorteproces gemakkelijk op een fysiologische manier verklaard kan worden, namelijk via het antagonisme adrenaline-oxytocine. Met andere woorden helpen zij de stresshormonen onderdrukken, die de release tegenwerken van hormonen die de baarmoeder goed laten werken.

De kunst van een authentieke vroedvrouw

Daarom is het belangrijkste aspect in de vroedvrouwenkunst  dat de aanstaande moeder beschermd wordt tegen alles wat haar adrenalinelevels kan doen stijgen. Dit is wat ontelbare vroedvrouwen instinctief gedaan hebben, zonder dat er moest gewezen worden op het fysiologische belang. Maar in een tijd waar de authentieke vroedvrouw moet herontdekt worden, is het nuttig om de intuitieve kennis en de wetenschappelijke perspectieven te verenigen.

Een goed begrip van het fysiologisch proces doet de vroedvrouw ervoor zorgen dat niemand in de buurt van de vrouw in arbeid onder invloed van adrenaline is. Het zorgt er ook voor dat zij zich bewust is van haar eigen adrenaline gehalte.

Dat is waarom breinaalden de symbolen kunnen worden van een vernieuwde, simpele en goedkope techniek.

Bronnen:
^[1] Odent, M., (1996, Spring). Knitting needles, cameras and electronic fetal monitos. Midwifery Today 37: 14-15
^[2] Birthworks Primal Health Research  www.birthworks.org/primalhealth 
^[3] Odent, M. (2004). The Caesarian. London: Free Association Books

Pas bevallen? Nood aan concrete tips & handvatten

om je baby, peuter of kleuter beter te begrijpen?