Wanneer je kindje koorts heeft, is het meestal onze eerste reflex om een koortswerend middel toe te dienen.  Maar is dat altijd zo'n goed idee? En hoe kan je dan in afwachting je kindje meer comfort geven?

Wat is koorts?

Van koorts wordt gesproken wanneer de lichaamstemperatuur 38 °C of meer is.
Bij baby’s en kleine kinderen kan koorts vaak erg grillig verlopen, met plotse pieken en dalen.  Er zijn verschillende oorzaken waarom een kindje koorts kan ontwikkelen.

• Infectie: Koorts kan een reactie zijn op een bacteriële of virale infectie. Het immuunsysteem treedt in werking en het metabolisme verhoogt om sneller te herstellen. Ook na een vaccinatie zien we dit vaak gebeuren.
• Uitwendige warmte: Een kindje kan koorts ontwikkelen door oververhit te geraken door een te warme ruimte of te lang in de zon zitten. Kinderen zweten nog niet zoveel en kunnen hun temperatuur nog minder goed reguleren dan volwassenen.
• Inwendige warmte: volgens de Oosterse geneeskunde kan koorts een manier zijn om het lichaam van opgehoopte 'latente' warmte te ontdoen.
• Emotionele factoren: zeker bij jonge kindjes is er een sterke relatie tussen emoties en koorts. Denk maar aan de typische koortsen die je vaak ziet bij kindjes die een eerste dag in de crèche doorbrengen. Ook na een woedeaanval (of bij onderdrukte woede), bij een stevige huilbui of bij heftige angsten kan je kindjes warmte sterk oplopen.
• Overgangen: ten slotte kunnen factoren die te maken hebben met een ontwikkelingssprong, zoals doorkomende tandjes, de temperatuur bij je kindje doen oplopen.
  
  

Het nut van koorts

Eigenlijk is koorts niet zozeer een teken van ziekte, maar eerder van genezing. Het is immers een manier om een onevenwicht dat zich in het lichaam heeft opgebouwd te herstellen.  Het lichaam krijgt de gelegenheid zich te ontdoen van 'latente warmte'.
Heeft je kindje een virus of bacterie in z'n lijfje, dan zal z'n lichaam alles in het werk stellen om komaf te maken met de vreemde binnendringer. Z'n metabolisme en afweersysteem vertonen een verhoogde activiteit: witte bloedcellen kunnen sneller ter plaatste komen en afvalstoffen kunnen beter worden afgevoerd.
Daarnaast kunnen de meeste virussen makkelijker functioneren in een milieu van 37°, terwijl dat in een milieu van 39°C een stuk moeilijker wordt!  
En hoewel het erg belangrijk is om je kindje goed te blijven opvolgen, is het wel zonde zijn om zomaar dit ingenieuze zelfherstellende mechanisme te willen remmen!

Wat kan je doen?

In de periode waarop dit proces actief is, is het natuurlijk wel belangrijk je kindje goed te ondersteunen. Hieronder vind je  alvast enkele belangrijk tips, alsook natuurlijke middeltjes die ik voor je verzamelde uit de kruidengeneeskunde of traditionele Chinese Geneeskunde, waarmee ik goede ervaringen heb.

Vocht

Het belangrijkste is dat je kindje voldoende vocht blijft binnenkrijgen. In geval van borstvoeding, leg je kindje gerust wat vaker aan. Jouw lichaam maakt immers ook immuunstoffen aan die je kindje ten goede komen!  Geef geen extra water aan je kindje, zorg wél dat je zelf voldoende drinkt.
Ook bij kunstvoeding mag je je kleintje wat vaker melk aanbieden.  Als je kindje hierdoor teveel eiwitten dreigt binnen te krijgen, mag je de voeding aanlengen met een beetje water (zo'n 10 ml. extra per 100 ml. ), echter bij pasgeborenen wordt dit afgeraden.
Vanaf 6 maanden kan je regelmatig een slokje lauw water geven of lauwe thee van verse kruiden zoals linde, kamille of duizendblad.

Vaste voeding

Als je kindje al vaste voeding krijgt, geef liever geen al te zware gerechten (denk aan voeding met veel geraffineerde suikers, melkproducten, kant- en klare gerechten, transvetten, ... ). De meeste kindjes zijn minder hongerig als ze ziek zijn. Alle energie van hun lijfje gaat immers naar het immuunsysteem. Als je kindje toch hongerig is, geef dan liefst licht verteerbare voeding zoals gekookte groentjes, quinoa, ...
Zelfgetrokken bouillons (runderbouillon, kippenbouillon of "Bone Broth", ook online te bestellen) zijn aanraders en sterke immuunboosters, boordevol waardevolle mineralen om aan te sterken.

Afkoelen?

In het verleden werd geadviseerd de temperatuur van het kindje zo snel mogelijk te doen dalen, maar hierover bestaat steeds meer controverse. Koud of lauw water kan immers snel onderkoeling geven en resulteren in een tegengesteld effect.

Azijnsokjes of citroensokjes

Een alternatief dat in de natuurgeneeskunde vaak wordt toepast zijn azijnsokjes of citroensokjes : neem een bakje lauw water en voeg een scheutje azijn toe (of pers er een citroen in). Steek de sokjes van je kindje erin, knijp ze uit en trek ze aan bij je kindje. Doe hierover een extra paar droge sokjes. Dit kan helpen om overtollige hitte uit het lichaam en vooral het hoofd te onttrekken, met name als de voetjes warm aanvoelen (*).
Geen azijn of citroen in huis? Dompel een handdoek in lauwwarm water en wring hem uit. Leg deze over de beentjes van je kindje en leg er een droge (warme) doek overheen.
(*) Als de voetjes koud aanvoelen, is de koorts vaak nog aan het oplopen. Aangeraden wordt dan de voetjes net warm te houden en in plaats van citroen een schijfje rauwe aardappel in de sokjes te steken,  tegen de voetzolen aan.

Nabijheid

Jouw lichaamstemperatuur kan die van je kindje helpen reguleren. Een draagdoek is fijn, maar kan al snel te warm worden. Als je deze gebruikt, gebruik dan liefst eentje van goed ademend materiaal.
Toen onze kindjes klein waren en koorts hadden, wisselden mijn man en ik elkaar af... Eén van ons legde zich op de bank mét kind.  Het was opmerkelijk hoeveel sneller ze recupereerden dan op andere momenten, wanneer we beiden moesten werken en ze bij een oppas waren. Yep, de geruststelling, nabijheid en liefde van een ouder is onvervangbaar.

Binnen blijven

Een kindje met koorts laat je best niet buiten gaan. Wel is het verstandig de ruimte goed te ventileren. Een aromaverstuiver kan nuttig zijn om de ruimte te ontsmetten. Uiteraard gebruik je hierbij enkel (een minimum) aan zuivere etherische oliën die veilig zijn voor je kindje, zoals eucalyptus smitthii, ravensara of tea tree oil.
Let op: gebruik zeker geen etherische olieën op eigen houtje bij baby's onder de 3 maanden en zoek uit welke toegestaan zijn voor baby's.

Gezond verstand

Hoe nuttig koorts ook is, kijk altijd naar het klinisch beeld van je kindje (bekijk hieronder de red flags) en gebruik je gezond verstand.  
Zo kan het zijn dat je overdag geen koortswerend middel gebruikt omdat je je kindje goed in het oog kan houden maar 's avonds wel omdat de koorts bijvoorbeeld toch vrij hoog is en je 's nachts je kindje minder in het oog kan houden. Of dat je beslist een pijnstiller/koortswerend middel te geven omdat je kindje niet kan slapen door de koorts/ongemak/pijn en zo niet kan recupereren.  

RED FLAGS: Neem steeds contact op met je arts...

Koortsstuipen

Wat zijn koortsstuipen?
Bij koortsstuipen is er sprake van een kortstondige verstoring in de electrische functie van de hersenen. Dit kan optreden bij kinderen van ongeveer 6 maanden tot 6 jaar bij een ziekte met koorts, meestal bij het snel snel oplopen, maar ook bij het snel dalen van de lichaamstemperatuur. Vaak zijn koortsstuipen het eerste signaal, nog voor de ouders iets doorhebben. Koortsstuipen komen bij ongeveer 2 tot 5% van de kinderen voor en er is sprake van een erfelijke factor. Belangrijk om weten is dat koortsstuipen er erg beangstigend kunnen uitzien, maar niet gevaarlijk zijn en geen schade aan de hersenen veroorzaken.

Hoe zien koortsstuipen eruit?
Het kindje krijgt symmetrische spiertrekkingen van de ledematen, kan heel even stoppen met ademen en zelfs het bewustzijn verliezen. De oogje draaien weg. De stuipen zelf kunnen enkele minuten aanhouden, waarna het kindje erg uitgeput is en vaak zal slapen. 

• Typische koortsstuipen zijn van korte duur en laten geen restletsels na. Ze komen voor bij kinderen zonder een reeds bestaande neurologische aandoening. 
• Atypische koortsstuipen duren langer dan een kwartier en hebben wel uitlopers, d.w.z. dat het kindje na een uur nog niet volledig hersteld is. Vaak heeft het kind reeds een neurologische aandoening, zoals hersenbeschadiging of mentale achterstand.

Wat te doen?
Hoewel het erg akelig is om je kindje zo te zien, is het belangrijk rustig te blijven.

• Zorg dat je kindje zich niet kan kwetsen (hou gevaarlijke voorwerpen uit de buurt) en zorg dat de ademhalingswegen vrij zijn. 
• Leg het kind op zijn zij en maak spannende kledij los  
• Zorg dat de ademhalingswegen vrij zijn: heeft je kindje iets in de mond, haal het er dan uit.
• Probeer de schokkende bewegingen NIET tegen te houden. 
• Je kan eventueel lauwe vochtige doeken op het voorhoofd en op de polsen van je kindje leggen. Ook azijnsokjes of citroensokjes kunnen helpen, als je deze al bij de hand had.
• Breng je arts op de hoogte 
• Bij een eerste aanval of bij aanval die langer dan 5 minuten duurt, bel je best de spoeddiensten (112).
  
  

Nood aan concrete tips & handvatten

om je baby, peuter of kleuter beter te begrijpen?

Bronnen
Julian Scott, Becht, 1990. "Natuurlijke geneeswijzen voor kinderen," Gaia Books Ltd. , Londen
Van Tinteren H., Dr. Van Everdingen J.J.E. (2003). "Als je kind ziek is: een thuisgids voor ouders en verzorgers". Uitgeverij Kosmos.
EHBO syllabus "Child Care Academy"
https://www.hartenwens.info/5-gouden-tips-voor-koorts-bij-je-baby/
https://kiind.nl/afweer-koorts/
https://www.gezondheid.be/index.cfm?art_id=75&fuseaction=art