oktober 12, 2018

Anja Caers

Wanneer je kindje koorts heeft, is het meestal onze eerste reflex om een koortswerend middel toe te dienen.  Maar is dat altijd zo'n goed idee? En als niet, wat zou je dan wél kunnen doen?

Wat is koorts?

Van koorts wordt gesproken wanneer de lichaamstemperatuur 38 °C of meer is.
Bij baby’s en kleine kinderen kan koorts vaak erg grillig verlopen, met plotse pieken en dalen.  Er zijn verschillende oorzaken waarom een kindje koorts kan ontwikkelen.

  • Infectie: Koorts kan een reactie zijn op een bacteriële of virale infectie. Het immuunsysteem treedt in werking en het metabolisme verhoogt om sneller te herstellen. Ook na een vaccinatie zien we dit vaak gebeuren.
  • Uitwendige warmte: Een kindje kan koorts ontwikkelen door oververhit te geraken door een te warme ruimte of te lang in de zon zitten. Kinderen zweten nog niet zoveel en kunnen hun temperatuur nog minder goed reguleren dan volwassenen.
  • Inwendige warmte: volgens de Oosterse geneeskunde kan koorts een manier zijn om het lichaam van opgehoopte 'latente' warmte te ontdoen.
  • Emotionele factoren: zeker bij jonge kindjes is er een sterke relatie tussen emoties en koorts. Denk maar aan de typische koortsen die je vaak ziet bij kindjes die een eerste dag in de crèche doorbrengen. Ook na een woedeaanval (of bij onderdrukte woede), bij een stevige huilbui of bij heftige angsten kan je kindjes warmte sterk oplopen.
  • Overgangen: ten slotte kunnen factoren die te maken hebben met een ontwikkelingssprong, zoals doorkomende tandjes, de temperatuur bij je kindje doen oplopen.

Het nut van koorts

Eigenlijk is koorts niet zozeer een teken van ziekte, maar eerder van genezing. Het is immers een manier om een onevenwicht dat zich in het lichaam heeft opgebouwd te herstellen.  Het lichaam krijgt de gelegenheid zich te ontdoen van 'latente warmte'.
Heeft je kindje een virus of bacterie in z'n lijfje, dan zal z'n lichaam alles in het werk stellen om komaf te maken met de vreemde binnendringer. Z'n metabolisme en afweersysteem vertonen een verhoogde activiteit: witte bloedcellen kunnen sneller ter plaatste komen en afvalstoffen kunnen beter worden afgevoerd.
Daarnaast kunnen de meeste virussen makkelijker functioneren in een milieu van 37°, terwijl dat in een milieu van 39°C een stuk moeilijker wordt!  
Het zou wel zonde zijn om zomaar dit ingenieuze zelfherstellende mechanisme te willen remmen!

Wat kan je doen?

Vocht
In geval van borstvoeding, leg je kindje gerust wat vaker aan. Jouw lichaam maakt immers ook immuunstoffen aan die je kindje ten goede komen!  Geef geen extra water aan je kindje, zorg wél dat je zelf voldoende drinkt.
Ook bij kunstvoeding mag je je kleintje wat vaker melk aanbieden.  Als je kindje hierdoor teveel eiwitten dreigt binnen te krijgen, mag je de voeding aanlengen met een beetje water (zo'n 10 ml. extra per 100 ml. ), echter bij pasgeborenen wordt dit afgeraden.
Vanaf 6 maanden kan je regelmatig een slokje lauw water geven of lauwe thee van verse kruiden zoals linde, kamille of duizendblad.

Vaste voeding
Als je kindje al vaste voeding krijgt, vermijd dan zware spijzen zoals geraffineerde suikers, melkprodukten, vleesgerechten, kant- en klare gerechten, transvetten, E-nummers, ... De meeste kindjes zijn minder hongerig als ze ziek zijn. Alle energie van hun lijfje gaat immers naar het immuunsysteem. Als je kindje toch hongerig is, geef dan licht verteerbare voeding zoals gekookte groentjes, quinoa, ...
Zelfgetrokken bouillons (runderbouillon, kippenbouillon of "Bone Broth", ook online te bestellen) zijn aanraders en sterke immuunboosters, boordevol waardevolle mineralen om aan te sterken.

Afkoelen?
In het verleden werd geadviseerd de temperatuur van het kindje zo snel mogelijk te doen dalen, maar hierover bestaat steeds meer controverse. Koud water kan immers snel onderkoeling geven. Ook een lauw badje is niet ongevaarlijk en bovendien niet altijd effectief.


Azijnsokjes of citroensokjes
Een beter alternatief is het volgende : neem een bakje lauw water en voeg een scheutje azijn toe (of pers er een citroen in). Steek de sokjes van je kindje erin, knijp ze uit en trek ze aan bij je kindje. Doe hierover een extra paar droge sokjes. Dit kan helpen om overtollige hitte uit het lichaam en vooral het hoofd te onttrekken, met name als de voetjes warm aanvoelen (*).
Geen azijn of citroen in huis? Dompel een handdoek in lauwwarm water en wring hem uit. Leg deze over de beentjes van je kindje en leg er een droge (warme) doek overheen.
(*) Als de voetjes koud aanvoelen, is de koorts vaak nog aan het oplopen. Hou de voetjes dan warm en steek een schijfje rauwe aardappel in de sokjes.

Nabijheid
Jouw lichaamstemperatuur kan die van je kindje helpen reguleren. Een draagdoek is fijn, maar kan al snel te warm worden. Als je deze gebruikt, zorg voor goed ademend materiaal.
Toen onze kindjes klein waren en koorts hadden, wisselden mijn man en ik elkaar af... Eén van ons legde zich op de bank mét kind.  Het was opmerkelijk hoeveel sneller ze recupereerden dan op andere momenten, wanneer we beiden moesten werken en ze bij een oppas waren.

Binnen blijven
Een kindje met koorts laat je best niet buiten gaan. Wel is het verstandig de ruimte goed te ventileren. Een aromaverstuiver kan nuttig zijn om de ruimte te ontsmetten. Uiteraard gebruik je hierbij enkel (een minimum) aan zuivere etherische oliën die veilig zijn voor je kindje, zoals eucalyptus smitthii, ravensara of tea tree oil.
Let op: gebruik zeker geen etherische olieën op eigen houtje bij baby's onder de 3 maanden en zoek uit welke toegestaan zijn voor baby's.

Gezond verstand

Hoe nuttig koorts ook is, kijk altijd naar het klinisch beeld van je kindje (bekijk hieronder de red flags) en gebruik je gezond verstand.  
Zo kan het zijn dat je overdag geen koortswerend middel gebruikt omdat je je kindje goed in het oog kan houden maar 's avonds wel omdat de koorts bijvoorbeeld toch vrij hoog is en je 's nachts je kindje minder in het oog kan houden. Of dat je beslist een pijnstiller/koortswerend middel te geven omdat je kindje niet kan slapen door de koorts/ongemak/pijn en zo niet kan recupereren.  


RED FLAGS: Neem steeds contact op met je arts...

bij alarmsignalen als

  • slapte, sufheid, slecht reageren of bewusteloos raken
  • één zijde van het lichaam warm, maar de andere zijde koud
  • uitdrogingsverschijnselen: niet meer drinken /braken/minder natte luiers, droge lippen, ingevallen ogen, ingevallen fontanel
  • grauwte
  • moeilijk ademen, kreunen
  • pijn bij aanraking
  • nekstijfheid
  • blauw-rode puntvormige vlekjes op de huid (die je niet kan wegdrukken met een glas)
  • koortsstuipen
  • als de koorts langer dan 3 dagen aanhoudt


als je kindje 

  • < 3 maanden bij lichaamstemp. van 38°C of meer 
  • 3-6 maanden bij  lichaamstemp. van 39° of meer  
  • > 6 maanden bij  lichaamstemp. van 40°C of meer


Koortsstuipen


Wat zijn koortsstuipen?
Bij koortsstuipen is er sprake van een kortstondige verstoring in de electrische functie van de hersenen. Dit kan optreden bij kinderen van ongeveer 6 maanden tot 6 jaar bij een ziekte met koorts, meestal bij het snel snel oplopen, maar ook bij het snel dalen van de lichaamstemperatuur. Vaak zijn koortsstuipen het eerste signaal, nog voor de ouders iets doorhebben. Koortsstuipen komen bij ongeveer 2 tot 5% van de kinderen voor en er is sprake van een erfelijke factor. Belangrijk om weten is dat koortsstuipen er erg beangstigend kunnen uitzien, maar niet gevaarlijk zijn en geen schade aan de hersenen veroorzaken.

Hoe zien koortsstuipen eruit?
Het kindje krijgt symmetrische spiertrekkingen van de ledematen, kan heel even stoppen met ademen en zelfs het bewustzijn verliezen. De oogje draaien weg. De stuipen zelf kunnen enkele minuten aanhouden, waarna het kindje erg uitgeput is en vaak zal slapen. 

  • Typische koortsstuipen zijn van korte duur en laten geen restletsels na. Ze komen voor bij kinderen zonder een reeds bestaande neurologische aandoening. 
  • Atypische koortsstuipen duren langer dan een kwartier en hebben wel uitlopers, d.w.z. dat het kindje na een uur nog niet volledig hersteld is. Vaak heeft het kind reeds een neurologische aandoening, zoals hersenbeschadiging of mentale achterstand.

Wat te doen?
Hoewel het erg akelig is om je kindje zo te zien, is het belangrijk rustig te blijven.

  • Zorg dat je kindje zich niet kan kwetsen (hou gevaarlijke voorwerpen uit de buurt) en zorg dat de ademhalingswegen vrij zijn. 
  • Leg het kind op zijn zij en maak spannende kledij los  
  • Zorg dat de ademhalingswegen vrij zijn: heeft je kindje iets in de mond, haal het er dan uit.
  • Probeer de schokkende bewegingen NIET tegen te houden. 
  • Je kan eventueel lauwe vochtige doeken op het voorhoofd en op de polsen van je kindje leggen. Ook azijnsokjes of citroensokjes kunnen helpen, als je deze al bij de hand had.
  • Breng je arts op de hoogte 
  • Bij een eerste aanval of bij aanval die langer dan 5 minuten duurt, bel je best de spoeddiensten (112).


Anja Caers, Osteopaat D.O.
Docente 'Osteopathie bij baby's & kinderen', Panta Rhei Osteopathie, Nederland.
Auteur van de online cursussen:
"Happy Baby Wijzer" (0-4 m)

"Liefdevol Zelfstandig Slapen" (4m - 4 jaar).
"Liefdevol stoppen met fopspeen of duim" (3m-8 j)
Bezieler van 'Baby Basics' (traject 0-1 jaar)
 

Nood aan concrete tips & handvatten

om je baby, peuter of kleuter beter te begrijpen?

In deze les bespreken we diverse baby-ongemakjes, gaande van krampjes, tandjes krijgen, spruw, tot koorts, verkoudheid, oorontsteking, … 

Wat kan je zelf doen en wanneer moet je naar de dokter? Welke natuurlijke middeltjes kan je aanwenden en wat zijn interessante zaken om alvast in je (natuurlijke) huisapotheek te hebben?

Online cursus (0-4m)

Dé "baby-handleiding" die je een hoop zoekwerk zal besparen, boordevol inzicht in je baby en alle belangrijke 'baby-basics' die elke ouder van bij de start zou moeten kennen. Een cursus die warm wordt aanbevolen door artsen, vroedvrouwen & osteopaten.

Online cursus (4m - 4 j)

Online cursus
(4m - 4 j)

Hoe kan je werken aan een betere en minder afhankelijke slaap als je NIET houdt van strenge slaaptraining en cry-it-out/controlled cry-methodes?  Video-cursus voor ouders van kindjes van 4 maanden tot 4 jaar, die op zoek zijn naar milde handvatten om hun kindje te helpen slapen, vanuit verbinding.


Bronnen
Julian Scott, Becht, 1990. "Natuurlijke geneeswijzen voor kinderen," Gaia Books Ltd. , Londen
Van Tinteren H., Dr. Van Everdingen J.J.E. (2003). "Als je kind ziek is: een thuisgids voor ouders en verzorgers". Uitgeverij Kosmos.
EHBO syllabus "Child Care Academy"
https://www.hartenwens.info/5-gouden-tips-voor-koorts-bij-je-baby/
https://kiind.nl/afweer-koorts/
https://www.gezondheid.be/index.cfm?art_id=75&fuseaction=art


Verwante berichten
Het slaapritme van je baby
De relatie tussen voeding en slaap
Wanneer stop je best met het tutje/speentje?
De geboorte van een microbioom
Mijn baby heeft een plat achterhoofd!
Tips bij een afgeplat hoofdje
Over mij

Als osteopate begeleid ik ruim 20 jaar moeders en baby's bij kleine en grotere baby-probleempjes zoals slaapproblemen, spijsverteringsproblemen (reflux, darmkrampjes, borst/fles-voedingsproblemen, overgevoeligheden & allergieën) onrust en huilgedrag.

Daarnaast ben ik sinds 2006 docente aan de opleiding "Osteopathie bij baby's & kinderen' bij Panta Rhei, Nederland.

Samen met mijn man, Patrick heb ik 3 dochters.

Jouw reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Velden met een * zijn verplicht. 

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}
error: Deze content is beschermd