Waar de ene persoon meent dat je kind afhankelijk zal worden van 'foute' slaapassociaties als je het in slaap helpt (wiegen, voeden, wandelen,...), meent de ander dat je je kind net een veilige, geborgen basis meegeeft door tegemoet te komen aan zijn affectieve behoeften. Wie-oh-wie heeft dan gelijk?

Zoals bij zoveel zaken, is het antwoord op deze vraag niet zo zwart-wit. Allereerst wil ik graag benadrukken dat er absoluut niets 'fouts' is aan je kindje in slaap helpen op welke manier dan ook.

Pasgeboren baby's

Vanaf de geboorte hebben we als ouder een aantal dingen die we instinctief doen om ons baby'tje te helpen slapen: dragen en rondwandelen, wiegen, zingen, erbij gaan liggen, strelen, voeden. En dat is fantastisch. Het maakt dat je baby zich veilig en geborgen voelt, de oxytocine die hierbij vrijkomt helpt je baby om stress los te laten en zich te ontspannen en het draagt mee bij aan een goede verbinding met je kindje. De schommelbeweging bij het wiegen reguleert zijn zenuwstelsel, ideaal dus om ontspannen te kunnen slapen.

Met name als je baby nog kampt met ongemakjes zoals krampjes of zure oprispingen, kan deze hulp extra welkom zijn. Door je kindje op tijd in slaap te helpen, voorkom je immers dat hij in een vicieuze cirkel terechtkomt van oververmoeidheid en overprikkeling. Zo werk je vanaf het begin aan een goede basis om te slapen.

Grotere baby's, peuters en kleuters

Ook na die eerste fase heeft je kindje nog nood aan veilige geborgenheid en nabijheid van de ouder bij het slapen.  
Wat fijn is om te weten, is dat - naarmate je kindje ouder wordt - gekoppelde ervaringen als een associatie kunnen worden opgeslagen worden in het brein, wat ook wel een slaapassociatie wordt genoemd.

Wat is een slaapassociatie?

Een slaapassociatie wil dus zeggen dat het moment van inslapen gekoppeld is aan een bepaalde gewoonte, handeling of object. Slaapassociaties zijn niet per se goed of slecht. Meer nog, we hebben ze allemaal: zo slaapt de ene persoon het liefst op z'n zij met z'n arm onder z'n kussen, de andere op z'n buik zonder kussen. Sommige mensen nemen zelfs hun eigen kussen mee op reis, anderen slapen enkel in op voorwaarde dat het pikdonker is of slapen in met achtergrondmuziek. All good.

Echter: wanneer zo'n slaapassociatie een absolute voorwaarde wordt om te kunnen slapen, kan dit op een bepaald moment een behoorlijke impact krijgen op het verdere verloop van de slaap.

Mogelijke impact op het slapen

Ouder-afhankelijke slaapassociaties

Kan je kindje echter ENKEL inslapen door actie van jou (wiegen, wandelen, voeden een tutje geven,...), bestaat de kans dat je als ouder 's nachts steeds opnieuw diezelfde hulp moet bieden om je kindje weer in een nieuwe cyclus te helpen.

Behalve het doorslapen, kan ook het inslapen op den duur moeilijk worden, wanneer je kindje doorkrijgt dat het hulpmiddel wordt weggenomen zodra het inslaapt.

De pijl geeft de ontwaakmomenten aan waarop
steeds opnieuw dezelfde slaapvoorwaarde wordt gevraagd.

Geven (ouderafhankelijke) slaapassociaties altijd slaapproblemen?

Neen hoor! Er zijn kindjes die bijvoorbeeld bij bedtijd steeds in slaap vallen aan de borst of aan het flesje, daarna lekker verder slapen en enkel nog eens (kort) wakker worden voor een voeding.  

Ook zijn er kindjes die enkel thuis een slaapassociatie hebben, maar bij de opvang wél zelfstandig inslapen.  

Toch kan ik niet ontkennen wat de impact kan zijn van meer flexibiliteit creëren in de manier van inslapen, wanneer een bepaalde ouderlijke hulp een absolute voorwaarde is bij het inslapen. Ik kan niet tellen hoeveel mama's ik al zag die zo uitgeput waren door de ontelbare borstmomenten 's nachts dat ze de borstvoeding wilden opgeven, terwijl de nachten opmerkelijk beterden wanneer ze hun kindje het vertrouwen leerden krijgen om ook op andere manieren in te slapen. Zo fijn om te zien dat deze mama's daarna nog lang doorgingen met borstvoeden maar wel binnen hun grenzen.

0-3 maanden

Maak je in deze fase alsjeblief niet druk over het feit dat je kindje enkel slaapt door jouw toedoen.
 
Heeft je kindje het nog moeilijk? Wieg, wandel, zing, dans, streel, doe gerust wat nodig is om je kindje te helpen slapen!

• Je zorgt zo dat je kleintje aan voldoende slaap komt en niet overprikkeld geraakt. 
• Je kindje kan bovendien nog niet 'onthouden' hoe het in slaap is gevallen, waardoor slaapassociaties sowieso geen impact hebben op het doorslapen

Zit je baby lekker in z'n velletje? Dan mag je hem natuurlijk altijd (nadat hij veel knuffels en huidcontact gehad heeft) wakker in bedje leggen tegen het moment dat hij moe wordt. Maar lukt het niet om in slaap te vallen, laat het dan los, echt waar... en help je kleintje maar!  Heb je nood aan meer handvatten rond het slapen van je kindje op dit moment, dan vind je er plenty in onderstaande programma's.

Na 3-4 maanden

Vanaf de periode 3-4 maanden kunnen slaapassociaties steeds meer impact beginnen krijgen op het slaappatroon. De belangrijkste vraag die je jezelf dan kan stellen, is: "Is deze slaapassociatie op dit moment nog helpend voor ons?

Werkt het prima voor jullie?
Dan hoef je  echt niets om te gooien!  (Neen, ook niet als je schoonmoeder dat vindt)!

Wordt het eerder moeilijker? Bijvoorbeeld:

• je hebt het gevoel dat je constant  'aan' moet staan om je kindje in slaap te kunnen krijgen én te houden, waardoor je opkijkt tegen een dutje of de nacht?  
• je kindje slaapt wel thuis (met jouw hulp) doet geen oog dicht bij de opvang
• de nachtelijke voedingsmomenten nemen alsmaar toe in plaats van af?
• het lijkt erop dat je steeds meer hulp moet geven om je kindje in slaap te krijgen of te houden?  

In dat geval kan het zeker interessant zijn te bekijken hoe je je kindje kan aanleren op een andere manier in slaap te vallen.  Mocht je op zoek zijn naar handvatten hierbij, dan ga je heel veel hebben aan deze cursus.

Tot slot

Je kindje in slaap helpen is mooi en liefdevol en bevordert je band met je kindje.
Het zorgt ervoor dat je kindje zicht veilig voelt. Laat ons dit dus nooit bestempelen als een 'foute gewoonte".  Wees je wel bewust dat het impact kan hebben op de manier van slapen van je kleintje.
Heb je het gevoel dat het slapen erg voorwaardelijk wordt en deze manier niet meer helpend is in jullie situatie? Dan is het helemaal oké om nieuwe voorwaarden te creëren. Voel je je goed bij hoe het loopt?  You do you!

Veel succes!!