Je hebt vast weleens gehoord dat je de ogen of lach op die van je moeder lijken. Maar wist je dat je ook honderdduizenden microben meekrijgt van je moeder tijdens de geboorte? Die micro-organismen vormen bij elkaar een belangrijk ecosysteem in de darmen dat we het microbioom of de darmflora noemen. Kinderen hebben tot aan 2,5 jaar de tijd om hun darmflora op te bouwen. Daarna verandert er weinig aan de samenstelling van de bacteriestammen in hun darmen.

Evolutie van het darmmicrobioom

Naarmate een kind opgroeit en o.m. meer verschillende voedingsmiddelen begint te eten, begint de darmflora diverser te worden. Dat betekent dat het veel verschillende soorten microbiële soorten begint te bevatten. Een grotere microbioom diversiteit wordt als goed voor de gezondheid beschouwd omdat het helpt bij een aantal essentiële processen in het lichaam.

Wanneer de darmflora van een kind groeit, heeft dit op een aantal manieren invloed op het lichaam, waaronder:

Het verschil tussen een natuurlijke geboorte en een keizersnede

De manier waarop je kindje geboren wordt  is de drijvende factor die de samenstelling van het darmmicrobioom bepaalt in de eerste levensmaand tot de leeftijd van 1 jaar. De verbanden tussen de geboorte wijze – vaginaal of keizersnede – en het darmmicrobioom van de baby zijn heel sterk. Het grootste verschil is dat bij een vaginale bevalling de baby het geboortekanaal passeert. Tijdens de persfase wordt vloeistof vol met de vaginale en anus microben van de moeder in het neusje, mondje en op de huid geperst.

Vaginale geboorte
Baby's die vaginaal geboren worden, hebben hierdoor meer gunstige soorten Bifidobacterium, Bacteroides en Parabacteroides (uitgaande van een gezond vaginaal- en darmmicrobioom van mama) dan baby's geboren via een keizersnede. Bifidobacteriën zijn vriendelijke bacteriën die geassocieerd worden met een goede gezondheid. Het hebben van deze vriendelijke bacteriën in de darmen betekent dat je de beste kansen hebt voor de optimale ontwikkeling van het microbioom van je baby.

Keizersnede
Wanneer een baby wordt geboren via een keizersnede, wordt hij als eerste blootgesteld aan micro-organismen afkomstig uit het ziekenhuis en huidbacteriën van verplegend personeel. Na de geboorte ontwikkelt de darmflora van een baby zich in verschillende stadia. De darmflora van een keizersnede-baby doorloopt dezelfde stappen als die van vaginaal geboren baby’s, maar bereikt belangrijke stadia pas later. Sommige onderzoeken laten zien dat er zelfs bij volwassenen nog verschil te zien is tussen de darmflora van mensen die vaginaal of met een keizersnede geboren zijn. 

Een geboorte met ingreep, wat nu?

Na een geboorte waarbij kunstmatig werd ingegrepen is natuurlijk niet alles verloren. Er zijn andere belangrijke elementen die ook bijdragen aan de ontwikkeling van een gezonde darmflora. Deze zaken gelden niet alleen voor de eerste dagen, maar zeker voor het hele eerste jaar! 

• Borstvoeding
  Het geven van borstvoeding is de tweede belangrijkste factor die invloed heeft op de ontwikkeling van de darmflora. Bij baby’s die borstvoeding krijgen kunnen de bifidobacteriën toenemen tot wel 95% van het totale aantal darmbacteriën. Fabrikanten voegen daarom vaak specifieke onverteerbare oligosachariden (prebiotica) toe aan flesvoeding om de groei van bifidobacteriën te stimuleren. Toch blijft het motto: borstvoeding is de beste voeding voor baby’s.
  Stop hier dan ook niet direct mee als je baby vaste voeding begint te eten.

• Zorg voor veel huid-op-huid contact
  Ook huidbacteriën zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van een divers en dus gezond microbioom. Hierbij geldt dat niet alleen de huidbacteriën van moeder een positieve bijdrage leveren, maar ook die van andere naasten zoals partner, broertje of zusje, opa, oma, en zo voorts! Dus een baby kan nooit genoeg kusjes en knuffels krijgen.

• Ga veel naar buiten
  Contact met omgevingsbacteriën traint het immuunsysteem en draagt verder bij aan de ontwikkeling van de darmflora. Als je kindje groter is, laat hem dan ook lekker veel vies worden buiten door te spelen met modder of mee te helpen in de moestuin!

• Vaginal Seeding (indien passend, veilig en toegankelijk)
  Als je op voorhand weet dat je kindje met een keizersnede ter wereld zal komen, is vaginal seeding een optie:  hierbij wordt vóór de bevalling het vaginale vocht van de moeder opgevangen en vervolgens over haar baby uitgestreken. Een steriel katoenen gaasje wordt opgevouwen en in de vagina ingebracht en achtergelaten om beschermende vaginale microben op te nemen. Bij de geboorte wordt de pasgeboren baby met het gaasje afgenomen, beginnend bij de mond, neus en gezicht, en gedurende ongeveer 15 seconden naar de rest van het lichaam, voordat wordt overgegaan tot het standaardonderzoek van de pasgeborene. Houd er rekening mee dat vaginal seeding niet wordt aanbevolen als doe-het-zelf-zelfhulppraktijk. Vraag hulp van een verloskundige, mocht je hier graag voor willen kiezen.

• Antibiotica
  Een andere negatieve invloed op ons microbioom is het gebruik van antibiotica. Door de bacteriedodende werking van antibiotica krijgt het microbioom het zwaar te verduren. Antibiotica zijn in verband gebracht met lagere niveaus van nuttige bacteriesoorten bij baby’s – zoals Bifidobacterium en Bacteroides – en met het verschijnen van antibioticaresistente bacteriën bij zowel moeders als baby’s. Daardoor vermindert onze weerstand korte of langere tijd en kunnen we dus makkelijker ziek worden. Overweeg daarom altijd om na het gebruik van antibiotica een pre- en/of probiotica in te zetten om de darmflora te herstellen. Overleg voor de beste vorm met een arts of orthomoleculair therapeut.

• Schoonmaakmiddelen
  Ook extreem schoonmaken kan een negatief effect hebben op de ontwikkeling van het microbioom. Natuurlijk dien je je huis schoon te houden, maar weet dat ook contact met bacteriën nu eenmaal normaal en zelfs belangrijk is voor je baby. Veel schoonmaakmiddelen zijn tegenwoordig zo agressief dat de blootstelling aan bacteriën vele male minder is dan vroeger. 

• Stress
  Daarnaast speelt stress ook nog een belangrijke risicofactor voor de darmflora. Onder invloed van stress raak je veel gezonde darmbacteriën kwijt. Ziekteverwekkende bacteriën kunnen zo toenemen en je kindje kan daardoor last krijgen van misselijkheid, een opgeblazen gevoel, maagzuur, reflux, diarree of verstopping. Jonge baby’s kunnen stress met zich meedragen van moeilijke gebeurtenissen (scheidingsmomenten, moeilijke geboorte, ziekte, operatie) en het is belangrijk hier aandacht voor te hebben.  Ook op latere leeftijd blijft dit uiteraard een belangrijk aandachtspunt. Gaat je kind door een stressvolle periode heen? Probeer dan meer ontspanning in te bouwen door bijvoorbeeld activiteiten weg te nemen uit het programma van je kindje.   

• Voeding
  Tot slot speelt voeding natuurlijk een enorm grote rol in de gezondheid van het microbioom. De diversiteit van de voeding bepaalt de diversiteit van de darmbacteriën. Dat is logisch, want jouw darmbacteriën moeten zorgen dat de voeding wordt verteerd die binnenkomt. Als dat eenzijdig is, zijn er ook eenzijdige bacteriën nodig. Dit kan nadelen hebben op het immuunsysteem. Wanneer je kindje toe is aan vaste voeding is afwisseling en diversiteit van groot belang voor gezonde darmen! 

  Maar let op! Naast onjuiste voeding kunnen ook parasieten, schadelijke bacteriën, virussen en schimmels ontstekingen veroorzaken in de darmen.

Reflux en krampjes

Heeft je baby nog veel last van spijsverteringsongemakjes, zoals krampjes, reflux, teruggeven of winderigheid, dan begrijp je meteen hoe belangrijk de rol van een gezond darmmicrobioom hierin is.

Toch zijn er nog tal van andere zaken die ervoor kunnen zorgen dat je kindje last heeft van krampjes of oprispingen. Om je hierbij te helpen, is er de masterclass: “Voeding & spijsvertering”, waarin baby-osteopate Anja Caers uitlegt hoe het komt dat jonge baby’s vaak nog zoveel ongemakjes hebben, wat je in het oog kan houden en hoe je je kindje kan helpen.

Bovenstaande masterclass kan je los volgen OF als onderdeel van het traject Baby Basics, waarin nog meer thema’s worden uitgediept.