Baby’s wereldwijd van enkele maanden oud spreken een universele taal.
Ze brabbelen er enthousiast op los maar laten nog niet in hun taalkaarten kijken. Of ze nu later een Semitische, Kaukasische of Indo-Europese taal zullen praten, dat valt nog niet af te leiden uit hun universele gebrabbel. Hoe zit het dan met hun lichaamstaal?
More...
Primaire reflexen
Laat ons die pasgeboren mensenbaby’s even onder de loep nemen. Het eerste wat opvalt, zijn hun reflexen. Meer bepaald: de zoek-, zuig-, grijp-, stap-, Moro- en duikreflex. Op het eerste zicht hebben die reflexen weinig met “taal” te maken. Maar elke baby wordt geboren met bepaalde reflexen die hem helpen bij zijn basisbehoeften. Het doel is om in leven te blijven, zowel in fysieke als in affectieve zin. Dus die reflexen worden wel degelijk als communicatiemiddel gebruikt.
Basisbehoeften
Welke vorm van lichaamstaal zien we nog bij baby’s? Hongersignalen zoals bvb. zijn tong uitsteken, handje naar mond brengen, enz.
Die zijn universeel en bovendien gelinkt aan de universele basishoeften van een mensenbaby, nl. voeding, nabijheid/geborgenheid, slaap, warmte, responsiviteit en veel liefde. Geliefd zijn maakt dat een baby zich waardevol voelt zonder zichzelf daarin te verliezen.
Hij ‘bezet’ als het ware een eigen plekje op het lichaam van zijn zorggever waar hij volop (op) zichzelf kan zijn.
Huilen
Als die basisbehoeften voldaan zijn, krijg je een reflexmatige glimlach bij een baby. Als de behoeften niet voldaan zijn, gaat een baby huilen. Dat is nog zo’n universele manier van communiceren. Opvallend is dat wanneer een baby alleen in zijn wiegje ligt, zowel ouders als professionele hulpverleners als eerste oorzaak van dat huilen meestal ‘honger’ aangeven. Terwijl het allereerste waaraan we zouden moeten denken, is dat een baby zich verlaten voelt. Andere oorzaken kunnen dan weer zijn: vuile luier, te koud/warm, te drukke omgeving, moe, geschrokken, pijn, honger,…
Emotionele regulatie
Kan een baby die situatie zelf ontmijnen? Kan hij die toestroom van cortisol zelf onder controle krijgen? Neen, integendeel. Een baby onder de zes maanden heeft zo goed als geen mogelijkheden om dit te doen. Een baby laten huilen heeft als gevolg dat zijn eigen fragiele verdedigingssysteem ondermijnd wordt. Hoe zit dat dan precies? De basissystemen die emoties verwerken, zijn niet aanwezig bij geboorte: die ontwikkelen zich voor het overgrote deel postnataal (in de prefrontale cortex) en wel het meest in de eerste twee levensjaren met uitlopers tot vijf jaar.
Dat betekent dat een baby volledig afhankelijk is van ons, zorggevers, om zijn emoties te reguleren. Meer nog, wanneer een huilende baby alleen gelaten wordt, heeft het een nefaste invloed op de ontwikkeling van het babybrein, nog los van de paniek die dat teweeg brengt bij een baby. De cortisol die gegenereerd wordt tijdens het huilen, vindt geen uitweg omdat de cortisol-receptoren in de hippocampus nog in volle ontwikkeling zijn. Als dat huilen lang aanhoudt zonder een volwassene in de buurt om dat te reguleren, wordt die tsunami aan cortisol zelfs toxisch voor het zich ontwikkelende brein waardoor het op lange termijn nóg moeilijker wordt om zichzelf te reguleren
Why Love Matters
Sue Gerhardt heeft hier een overzichtelijk en verstaanbaar boek over geschreven:
“Why Love Matters”.
Dat boek legt haarfijn uit hoe die unieke ontwikkeling van een babybrein in zijn werk gaat en welke rol ouders/zorggevers daarin spelen. Afhankelijk van het type en de hoeveelheid zorg, gaat het babybrein zich anders ontwikkelen. Ruwweg komt het hier op neer: hoe meer liefde, des te groter het brein. Hoe minder liefde, des te kleiner het brein. De kwaliteit van onze eerste belangrijke relatie in de kindertijd bepaalt voor een groot deel hoe wij in het leven staan. Het is onze verantwoordelijkheid om dat babybrein optimaal te laten groeien.
Huidcontact
De universele uitvalsbasis voor die optimale groei is onze huid. Het is de enige plaats waar pasgeboren mensenbaby’s konden overleven en zich optimaal konden ontwikkelen de voorbije twee miljoen jaren. Dokter Nils Bergman is een autoriteit in deze materie. Er zijn talloze studies die ontegensprekelijk aantonen dat scheiding (ouder – kind) nefast is. Hij ijvert er ook voor om huidcontact als uitgangspunt te nemen en dit niet als een traktatie te zien. Want een baby die NIET huid op huid ligt, heeft een lagere bloedsuikerspiegel, meer last van apneus, huilt meer, kan minder goed zijn temperatuur houden, enz.
Paradox
De universele paradox is de volgende: alle mensen hebben nood aan een bevredigende ervaring van afhankelijkheid voordat ze werkelijk onafhankelijk en zelfregulerend kunnen worden. Na miljoenen jaren evolutie is ons brein in staat om uit te groeien tot iets fenomenaals zolang het samengaat met intensieve zorg tijdens de eerste levensjaren.
Hoe universeel die basisbehoeften ook mogen zijn, in realiteit zijn die soms moeilijk in te passen in de manier waarop onze (westerse) maatschappij georganiseerd is. Ouders hebben hierbij onze hulp en begeleiding nodig. Draagdoeken zijn een onontbeerlijk instrument om dat contact tussen ouder en kind te bevorderen: voeding, nabijheid en responsiviteit volgens als vanzelf.
Begrip en aanvaarding
Hierbij mogen we natuurlijk niet de draagkracht van de ouders uit het oog verliezen. Voor sommige mensen is het niet vanzelfsprekend om baby’s continu bij zich te houden dus moeten we zoeken naar een leefbaar compromis voor alle partijen. Maar als wij ouders deelgenoot maken van onze kennis hieromtrent, volgt er vaak meer begrip en aanvaarding van de specifieke noden van een mensenbaby. Het is dus aan ons om die universele lichaamstaal om te zetten in een verstaanbare en geïndividualiseerde taal voor elk afzonderlijk gezin, van Afrika tot in Amerika.
Tom Van den Broeck
Vroedvrouw
Lactatiekundige IBCLC
La Madrugada
Daar sta je dan, als nieuwbakken ouder... Je hart loopt over van liefde voor dat nieuwe wezentje in je armen, maar tegelijk overvalt ook dat plotse gevoel van immense verantwoordelijkheid voor dat bundeltje kwetsbaarheid. Twijfels en onzekerheden kunnen dan al snel de kop op steken. In het Baby Basics traject bespreken we 8 verschillende thema's. Een traject BOMVOL inzichten en mijn meest succesvolle tips waarvan ik vind dat ELKE ouder ze moet weten.
Online cursus (0-4m)
Dé "baby-handleiding" die je een hoop zoekwerk zal besparen, boordevol inzicht in je baby en alle belangrijke 'baby-basics' die elke ouder van bij de start zou moeten kennen. Een cursus die warm wordt aanbevolen door artsen, vroedvrouwen & osteopaten.
Online cursus
(4m - 4 j)
Hoe kan je werken aan een betere en minder afhankelijke slaap als je NIET houdt van strenge slaaptraining en cry-it-out/controlled cry-methodes? Video-cursus voor ouders van kindjes van 4 maanden tot 4 jaar, die op zoek zijn naar milde handvatten om hun kindje te helpen slapen, vanuit verbinding.
Stap voor stap en vol vertrouwen zonder tutje of duim! Met oefeningetjes om de zuigreflex te helpen integreren en voorbeelden van verbindend spel om emotionele spanningen te helpen loslaten die rond dit gebeuren kunnen hangen.
