Is het je ook al opgevallen hoe hulpeloos een menselijke baby is in vergelijking met andere zoogdier-jongen? Een veulentje staat onmiddellijk na de geboorte op 4 poten en gaat zelf drinken bij zijn moeder. Dit in schril contrast met een mensenbaby, die volledig is aangewezen op zijn moeder om hem te beschermen, te verzorgen en te voeden. De eerste periode lijkt hij het vaak nog wat moeilijk te hebben en wil geen moment van jou verwijderd zijn. 

'Help, ik kan mijn baby niet neerleggen!'

Ik merk dat veel jonge mama's wat ongerust zijn omdat ze hun pasgeboren niet kunnen neerleggen. "Mijn baby ligt hier gelukzalig in mijn armen te slapen, maar zodra ik hem neerleg, begint hij te huilen!", klinkt het dan. "Ik krijg niets meer gedaan!".  
Voor een pasgeboren baby kan het inderdaad soms moeilijk zijn om alleen op z'n rugje in een wieg gelegd te worden. Z'n vertering is nog niet optimaal en hij heeft nog gemakkelijk last van oprispingen. Daarnaast heeft hij grote nood aan nabijheid aan lichaamscontact en kan hij zichzelf nog niet reguleren als hij huilt.

Volgens Dr. Harvey Karp, een bekend kinderarts, is dat helemaal niet zo vreemd. 
Karp is van mening dat een mensenbaby nog niet 'af' is bij de geboorte. Om goed te zijn zou hij eigenlijk nog 3 maandjes extra in de buik van mama kunnen gebruiken om rustig verder uit te rijpen. Hij pleit er daarom voor de eerste levensmaanden van een baby te beschouwen als een verlengstuk van de zwangerschap, zeg maar een "ontbrekend vierde trimester".

Je baby is dus eigenlijk nog niet 'af',
Een gekke gedachte, denk je misschien? 
Hmmm... lees even verder!

Het 'Obstetrisch dilemma'

Voor chimpansees en andere primaten is een bevalling relatief eenvoudig.  Het brein van een pasgeboren chimpansee is minder dan de helft zo groot als dat van een menselijke baby, terwijl het geboortekanaal ongeveer vergelijkbaar is met dat van de mens. Toen we miljoenen jaren geleden als menselijke soort rechtop zijn gaan lopen, werd ons bekken immers nauwer. Onze hersenen daartegenover werden evolutionair gezien alleen maar groter. Dit veroorzaakte het zogenoemde 'obstetrisch dilemma': het vrouwelijk bekken moest wijd genoeg zijn om er een baby door te laten, maar smal genoeg om efficiënt te lopen. Als je baby m.a.w. langer in de baarmoeder zou verblijven en zijn hoofdje nog verder zou groeien, zou het onmogelijk worden om nog door het geboortekanaal te passeren.

Alle baby's prematuur?

Zou het kunnen onze baby's sindsdien vroeger geboren worden en onze kindjes dus eigenlijk allemaal "prematuur" op de wereld worden gezet?  
Hoewel het een interessante denkpiste is, is ze wetenschappelijk moeilijk te verifiëren. Recente studies tonen bovendien aan dat er wereldwijd grote variaties zijn in de vorm van het menselijk bekken, wat weer een ander licht op de zaak werpt. Toch is het opmerkelijk dat de schedelnaden en fontanellen bij een mens pas veel later sluiten dan bij andere primaten.
Hierdoor kunnen de schedelbotjes van de baby bij de geboorte niet alleen lichtjes over elkaar heen glijden (waardoor zijn relatief groot hoofdje nog wél door het bekken past), het maakt het ook mogelijk dat de hersenen in de periode NA de geboorte nog explosief kunnen groeien.
Wetenschappers zoals Holly Dunsworth e.a. (2012) menen dat het feit dat een zwangerschap niet langer dan 9 maanden duurt, eerder te maken heeft met het energieverbruik: als de foetus meer energie zou vragen dan een moeder kan bieden, zou hij tekorten oplopen mocht hij nog langer in de baarmoeder verblijven. 

Lijkt de theorie dat een pasgeboren baby
nog niet 'af' is nog steeds bizar?
Kijk dan even naar je baby's functioneren!

De eerste 3 maanden

Je baby is neuro-motorisch nog ‘onrijp’.

* De hersenen van je baby wegen nog maar 25% van het gewicht van deze van een volwassene. 'Peanuts' dus in vergelijking met de hersenen van andere zoogdieren die bij de geboorte al 60 tot zelfs 90% van hun volwassen gewicht hebben.
* Hij heeft nog geen controle over zijn lichaam, spartelt doelloos en v verweesd met armpjes en beentjes als je hem neerlegt en moet worden rechtgehouden om te boeren.
* Alle zijn bewegingen en 'acties' worden nog aangestuurd vanuit zijn primitieve reflexen. 

Zijn spijsvertering is nog immatuur

Het maagje van een baby sluit de eerste periode nog niet zo goed af.  Zijn peristaltiek is nog zwak en ook de spijsverteringssappen doen nog niet zo goed hun werk. Ga maar eens na hoeveel baby’s nog kampen met reflux, krampjes of kolieken gedurende deze periode!

Regulatie

Daarnaast zijn er nog veel andere zaken die je baby moet leren reguleren: zijn ademhaling is nog onregelmatig, hij heeft moeite om zijn lichaamstemperatuur constant te houden, zijn slaap is nog niet gestructureerd en hij heeft nog geen dag-nachtritme. Hij heeft nog een heleboel te leren...

Na 3 maanden

Maar dan, zo'n 3 maanden na zijn geboorte, lijkt er plots een wereld open te gaan voor je baby.

Een ritje '4e trimester' ?

“Allemaal goed en wel,” denk je misschien, “maar wat moet ik met deze wetenschap?" Ik kan mijn baby toch niet snel even terug stoppen voor een ritje '4e trimester'?"  Tja, wat kàn je dan doen als je baby het steeds op een huilen zet telkens je hem neerlegt? Ben je hem dan niet heel erg aan het verwennen door hem steeds weer op te pakken als hij huilt? Welnee...

-> Stel jezelf niet in twijfel

Maak je geen zorgen als je een hele dag met je baby in je armen rondloopt: je doet echt niets fout. Meer nog, je doet het FANTASTISCH!
Net zoals je er al die maanden was toen hij nog in je buik zat, ben jij nu zijn veilige thuishaven. Door hem te troosten als hij huilt en hem veel bij je te houden, zorg je dat je baby zich niet alleen voelt. Je baby leert vanuit jouw veilige armen de wereld kennen, kan aan jouw reactie voelen of iets oké is of bedreigend.
Geef jezelf maar een pluim, want dit vraagt best veel van je!

-> Begrijp je baby's 'jetlag'

Als je weet waar dit gedrag vandaan komt, wordt het voor jou misschien net iets makkelijker om te aanvaarden dat deze eerste maanden moeilijk kunnen zijn. Bekijk deze periode als een overgangsfase: je baby wordt van het ene op het andere moment in een nieuwe wereld 'gekatapulteerd', inclusief een flinke jetlag. Hij heeft al jouw hulp nodig om zich geleidelijk aan te passen.

-> Kijk even door de ogen van je baby

Maar dan plots... is hij weg uit dit veilige, koesterende coconnetje. Prikkels komen vanaf nu ongefilterd op hem af: hij krijgt licht in zijn oogjes, enthousiaste omstaanders die zijn aandacht graag 'vangen' met speelgoedjes of andere kleurrijke dingen. Hij voelt het contact van kleding op zijn huid, een broeksbandje dat knelt, een luier die vuil is of billetjes die wat pijnlijk zijn. Overweldigende geluiden komen nu ongedempt door zonder dat er een mogelijkheid is ze uit te zetten als het even teveel wordt. Hij proeft smaken die hij nog niet kende of zuur dat terugkomt uit zijn maagje. Op andere momenten ontbreekt dan plots weer elke prikkel, ligt hij in een bedje... en voelt zich helemaal alleen en overgeleverd… voor het eerst voelt hij honger...zou iemand hem komen redden?

Laat je baby dus maar rustig en in eigen tempo wennen aan al deze nieuwe aspecten van zijn leven en vermijd overprikkeling (lawaai, drukte, veel van arm tot arm gaan). Geef hem lekker veel nabijheid en huidcontact, kijk naar zijn hongersignalen en voed hem gerust op verzoek. Kleine baby's hebben helemaal nog geen voorspelbaar slaapritme en ook daar je mag je je kleintje gerust volgen!

Bronnen

• Dunsworth H.M., Warrener A.G., Ellison P.T. & Pontzer H. (2012).  "Metabolic hypothesis for human altriciality. Proceedings of the National Academy of Sciences", 109(38), pp. 15212-15216.http://www.sciencemag.org/news/2012/05/infants-flexible-heads-stretch-back-millions-years
• https://www.sciencemag.org/news/2018/10/birth-canals-are-different-all-over-world-countering-long-held-evolutionary/
• Voorhoeve HWA, Bilo R.A.C.., "Kind in ontwikkeling: een handreiking bij de observatie van jonge kinderen". Uitgever: Maarssen: Elsevier gezondheidszorg, 2006
• https://www.coliccalm.com/baby_infant_newborn_articles/4th-trimester-theory.htm
• https://www.parentmap.com/article/babys-fourth-trimester-helping-your-baby-make-a-peaceful-transition-from-womb-to-world
• https://sarahockwell-smith.com/2012/11/04/the-fourth-trimester-aka-why-your-newborn-baby-is-only-happy-in-your-arms/
• https://www.scientias.nl/waarom-zijn-mensenbabys-zo-hulpeloos/http://www.woombie.com/parenting-tips/what-parents-should-know-about-the-fourth-trimester/