Als je je baby een fopspeen wil geven, welke kies je dan? Laat je je baby er onbeperkt op zuigen? Wanneer bouw je het best af? Kortom, hoe ga je verantwoord om met het gebruik van een tutje?

Voor je start

Een baby en een fopspeen... het lijkt haast onvermijdelijk bij elkaar te horen. Toch heeft een baby dit niet per sé nodig. Als je nog voor de keuze staat om ermee te starten of niet, lees eerst even mijn blog over de  voor- en nadelen van een fopspeen.  Als je toch een speentje geeft, geef ik je graag enkele tips.

Welk speentje kies je?

Vorm

• Er zijn verschillende vormen: de meest bekende zijn de kersvorm (fysiologische, ronde vorm) en de dentaalvorm (anatomische, gebogen vorm). De dentaalvorm is meer aangepast is aan de vorm van het mondje, waardoor de directe druk op het gehemelte minder groot is dan bij de kersvorm.  Helaas heb je niet altijd de 'keuze' als ouder, omdat niet elke baby elk speentje zomaar aanneemt. Zo merk ik in de praktijk dat pasgeborenen met een hoger/smaller gehemelte eerder een rondere speen prefereren, terwijl deze met een vlakker gehemelte  de  vlakkere speentjes aangenamer vinden.  De vraag is dus een beetje een 'kip of ei'-verhaal: heeft het kind een hoog gehemelte DOOR de kersvorm? Of kiest het voor een kersvorm omdat het met een fopspeen met dentaalvorm zijn gehemelte niet gestimuleerd krijgt? Hoe dan ook: het gegeven blijft dat de tong - met welke vorm van speen dan ook - in een lage rustpositie wordt gedwongen, waardoor correct slikken per definitie onmogelijk is wanneer het speentje in de mond zit.
  Veel belangrijker nog dan de vorm lijkt het me dat er verstandig wordt omgesprongen met het gebruik van de fopspeen. Mijn tip: voel en kies het model dat voor jouw kindje werkt, maar beperk het gebruik van de fopspeen tot het strikt noodzakelijke (zie hieronder) en bouw het tijdig af.
  
• Kies altijd een speentje dat bij de leeftijd van je baby hoort. Het is een misverstand te denken dat een kleiner speentje de gebitsontwikkeling minder zal verstoren. Het tegendeel is waar: doordat een kleine speen ondiep in het mondje zit, zal je baby geneigd zijn op een foute en gespannen manier te zuigen. Bij borstvoeding kan hierdoor nòg sneller tepel-speenverwarring optreden.
  
  

Materiaal

• Siliconespeentjes hebben als voordeel dat ze sterk zijn, niet zo snel scheurtjes vertonen en zelden allergische reacties geven.
• Rubber speentjes zijn meestal net iets soepeler en comfortabeler, maar verslijten ook makkelijker waardoor ze sneller vervangen moeten worden. Bij sommige kindjes kan rubber een allergische reactie veroorzaken.
• Let er steeds op dat de speen vrij is van BPA (Bisphenol A 0%). Deze synthetische stof zou namelijk schadelijk kunnen zijn voor je baby.
  

Verantwoord gebruik

• Bij borstvoeding: Geef liefst geen speentje voor 2 weken of wanneer je baby nog niet goed aanhapt/zuigt. Wacht op zijn minst tot de borstvoeding goed op gang is gekomen en je baby goed bijkomt. Het is goed om weten dat een speentje het zoogproces kan beïnvloeden, vraag bij twijfel altijd raad aan een lactatiekundige.  
• Stop de tut liever niet te pas en te onpas in de mond van je kindje. Laat je baby toe zich te uiten, zijn signalen kenbaar te maken en blijf goed naar je kindje kijken.

• Beperk het gebruik ervan tot momenten van inslapen en neem liefst het tutje uit de mond als je baby in slaap gevallen is. Maak meteen de gewoonte het tutje in bed te laten als je je baby uit het bedje haalt.
• Onderhoud: Spoel een speentje na het slapen steeds af en steriliseer hem regelmatig. Koop een nieuw speentje na 2 maanden gebruik of meteen als er een scheurtje in zit.
• Geef het speentje niet langer dan hoogstnodig. 
  In de eerste maanden kan een fopspeen soms echt een uitkomst zijn om tegemoet te komen aan een erg grote zuigbehoefte van je kindje, om een kindje te leren zuigen in uitzonderlijke gevallen (bvb prematuriteit) of  als hulpmiddel bij troost op moeilijke momenten.
  Tussen 3 en 6 maanden zou het eigenlijk ideaal zijn om deze gewoonte weer af te bouwen, als je kindje tenminste lekker in z'n velletje zit en niet meer kampt met ongemakjes als reflux, krampjes, allergieën,...
  
  

Hoe bouw je zuiggewoonten respectvol af?

Misschien vind je het erg spannend om je kindjes ultieme troostmiddel af te nemen. 
Begrijpelijk! Want hoe  ga je je kindje dan troosten en wat als het op de duim of vingers begint te zuigen?

In de praktijk begeleidde ik al enorm veel kindjes  (baby's, peuters en kleuters) in het afbouwen van (hardnekkige) zuiggewoonten.
Zeker wanneer een kindje een grote drang heeft om te zuigen, is het belangrijk om niet zomaar het tutje weg te nemen. Dat is zo'n beetje alsof je iemands arm zou vastbinden bij erge jeuk. Het krabben zal wel stoppen... maar de jeuk helaas niet.

Belangrijk is ervoor te zorgen dat de grote drang tot zuigen gaat liggen.  Er zijn diverse spelletjes en oefeningen om je kindje hierbij te helpen.

Speciaal voor ouders die hier zoekende in zijn, ontwikkelde ik de video-cursus 'Liefdevol stoppen met fopspeen en duim'. voor baby's, peuters, kleuters en schoolkinderen (release 20 oktober 2022). Benieuwd?

Heb je zelf nog tips of ervaringen toe te voegen?
Laat het me zeker weten! 

Veel succes!

Nood aan concrete tips & handvatten

om je baby, peuter of kleuter beter te begrijpen?

Bronnen

• https://www.blabloom.com/nl/blog/algemeen/een-soothie-wat-is-dat/132/
• “Geen speen bij oorontsteking”, F. Kievits en M.T. Adriaanse, Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1589
• ‘"Fopspeengebruik bij baby’s en kinderen - Een literatuurstudie, Caroline Boon en Els Buysse, DO-MROB, De Osteopaat, maart 2010, jaargang 11 nr. 41
• Hauck, Olanrewaju O. Omojokun, Mir S. Siadaty, 2005, the American Academy of Pediatrics
• Zardetto CG, Rodrigues CR, Stefani FM. Effects of different pacifiers on the pri- mary dentition and oral myofunctional structures of preschool children. Pediatric Dentistry 2002; 24(6): p552-560.