Je baby is om en rond 6 maanden, kan al gezellig mee in een stoeltje aan tafel zitten en lijkt klaar voor vaste voeding. Maar hoe start je met vaste voeding? Start je met een zelfgemaakt prakje of een kant-en-klaar potje? Of doe je geen van beiden en geef je voeding uit het vuistje?
More...
Manieren van aanbieden
Gepureerde voeding
4 of 6 maanden?
Waar bij borstvoeding meestal wordt gezegd te wachten met vaste voeding tot de baby 6 maanden oud is, wordt bij kunstgevoede baby's jammer genoeg nog vaak geadviseerd om al rond 4 maanden te starten. Op deze leeftijd zijn er natuurlijk nog weinig andere opties dan de baby in een relaxje te zetten en hem (half liggend) gepureerde voeding binnen te lepelen, de hap af te strijken aan het gehemelte, zodat hij enkel nog hoeft te slikken.
Potjes
Als dit nog niet vlot lukt, wordt meestal aangeraden om met potjes te starten. Hierbij zijn de voedseldeeltjes door homogenisatie zodanig klein gemaakt dat de hap bijna vloeibaar naar binnen gezogen kan worden, een vaardigheid die de baby natuurlijk al wel onder de knie heeft.
Is dit niet erg vroeg?
Maar is het niet wat voorbarig hieruit te concluderen dat de baby al klaar zou zijn voor vaste voeding? Sommige kindjes hebben hier geen last van, maar helaas zie ik in de praktijk toch vaak diverse klachten ontstaan na deze vroege introductie. Het broze evenwicht in de darmslijmvliezen wordt verstoord, met alle gevolgen vandien: darmklachten, huidklachten, slaapproblemen, slijmvorming,...
Eerder dan je vaste te pinnen op een bepaalde leeftijd, lijkt het me beter naar de signalen van je kindje te kijken: lees hier meer.
Voeding uit het vuistje
Onderzoekster Gill Rapley merkte op dat de meeste baby’s perfect in staat zijn te voelen welke voeding goed voor hen is, hoeveel en hoe snel ze best zouden eten, als je het initiatief van de baby zelf laat komen. Ze werkte een methode uit waarbij je de baby het heft in eigen handen geeft door hem pure voeding aan te bieden in hele stukken en hem hier rustig mee te laten experimenteren, ook wel Baby-Led Weaning (BLW) genoemd.
Voordelen van stukjes eten
Minder risico’s van te vroege start met vaste voeding
Zelf eten vereist enkele vaardigheden zoals een goede zitbalans, controle over fijne motoriek, oog-hand-coordinatie en mondmotoriek. Bij de meeste kindjes komen deze vaardigheden rond de 6 maanden tot uiting, niet toevallig ook de periode dat darmdoorlaatbaarheid vermindert en het immuunsysteem sterker wordt. Latere introductie geeft dan ook beduidend minder risico tot allergische reacties.
Stimulatie van de sensorische ontwikkeling
Door een stronkje broccoli of stukje appel te betasten, met de handjes tot moes te knijpen of tussen de vingers te wrijven, ervaart je baby duidelijk welke structuur hij straks in zijn mondje zal krijgen. Vermits de gevoeligheid van de handen en de mond sterk samenhangen (denk maar aan de palmo-mentale reflex), wordt het mondje voorbereid op deze structuren, waardoor overgevoeligheidsreacties in de mond en extreem kokhalzen al deels voorkomen worden.
Stimulatie van de fijne motoriek en oog-handcoördinatie
Je kindje wordt uitgedaagd de voeding gericht in zijn mondje te steken, af te happen vervolgens met zijn tong de voeding verplaatsen en gericht te kauwen, waardoor mondfuncties getraind worden die hem later ook bij de articulatie goed van pas zullen komen.
Betere vertering
Voeding die lang wordt gekauwd wordt optimaal met speeksel vermengd. De maag en de alvleesklier krijgen bovendien een signaal om de zuurtegraad aan te passen en enzymen alvast in gereedheid te brengen die straks de voeding gaan verteren.
Minder risico op overeten
Baby’s ‘honger-thermostaat’ wordt preciezer afgestemd, m.a.w. hij leert verzadiging beter voelen:
1) doordat de kauw-behoefte wordt bevredigd
2) doordat het verzadigingsgevoel meer tijd krijgt om op te treden: dit is o.m. afhankelijk van de opname van voedseldeeltjes in de bloedbaan en hormonen zoals leptine, cholecystokinine en ghreline die geleidelijk worden afgescheiden. Bij te snel eten kan je baby ondanks een volle maag nog niet verzadigd zijn en gefrustreerd achterblijven òf neiging hebben zich te over-eten met risico dat het maagje te veel gaat ‘oprekken’.
Praktisch en gezellig
In plaats van apart te zitten koken, kan je kindje al snel met de pot mee-eten. Uiteraard let je er bij de bereiding wel op geen zout of pikante specerijen te gebruiken (en kruid je voor jezelf nadien naar smaak bij).
Hoe start je met vaste voeding?
Zien eten, doet eten!
Zet je kindje bij elke maaltijd of tussendoortje gezellig mee aan tafel en leg wat stukjes voeding voor hem neer zodat hij ermee kan experimenteren: gestoomde groentjes (een reepje wortel, een roosje broccoli, een stukje pompoen), een stukje gekookte aardappel, een stukje avocado, een hard gekookt eitje,....
Ruimte om te exploreren
Je hoeft de stukjes niet te klein te maken - bijvoorbeeld net wat groter dan je baby’s vuistje - zo heeft je baby grip en wordt je kindje gestimuleerd om een stukje af te happen en met de kaken fijn te malen. Belangrijk is dat de voeding hard genoeg is om vast te nemen en zacht genoeg om af te happen en tot moes te kauwen. Voedingsmiddelen die moeilijk gekauwd kunnen worden zonder tandjes (zoals een druif of een kerstomaatje), snij je uiteraard wel in kleinere deeltjes. Het is leuk als je baby hetzelfde kan eten als jullie, maar uiteraard zijn nog niet alle voedingsmiddelen geschikt voor de jonge babydarmpjes. Ook zout en pikante specerijen voeg je best pas toe nadat je de groentjes voor je baby apart hebt genomen.
Laat je baby zonder al te veel verwachtingen de voeding betasten, eraan proeven, ermee spelen om op zijn tempo de smaken en texturen te leren kennen.
Hou je verwachtingen laag
Wees je bewust dat er de eerste keren nog niet al te veel gegeten zal worden, àls er al iets in de mond terechtkomt 
. Duwt je baby de voeding weg, dring dan niet aan, dit kan alleen maar aversie in de hand werken. Naarmate de weken vorderen, zal je kindje systematisch meer gaan eten. Wees je bewust dat melk het eerste levensjaar de belangrijkste voeding is voor je baby.
Weet ook dat melk het eerste levensjaar de belangrijkste voeding is voor je baby. Tegen de leeftijd van 1 zal vaste voeding een steeds belangrijkere plaats innemen, maar forceer het zeker niet. Zolang je kindje nog niet zoveel eet, kan je rustig de rest van de maaltijd aanvullen met melkvoeding. Geef je kunstvoeding, dan mag je nog bij melk nummertje 1 blijven.
Liever geen potjes of prakjes?
Dit betekent uiteraard niet dat je je baby nooit potjes of prakjes mag aanbieden!
- Zo kan een kant-en-klaar potje al eens handig zijn als je onderweg bent of wanneer met-de-pot-mee-eten geen optie is omdat je een dag Chinees haalt/een pizza opwarmt voor je kroost. Voel je dan echt niet schuldig en maak er gewoon dankbaar gebruik van. Er zijn genoeg gezonde, zelfs biologische potjesvoedingen.
- Zelfgemaakte, gepureerde voeding kan dan weer erg praktisch zijn om voedingsmiddelen zoals gierst-of boekweitvlokken, quinoa, zaadjes of oliën in te verwerken, dingen die je toch nét iets moeilijker uit het vuistje eet.
Ook om een voedingssupplement of versterkende kruiden toe te dienen, kan een pureetje een handig 'transportmiddel' zijn. - Daarnaast zijn sommige voedingsmiddelen ook gewoon heerlijk in gepureerde combinaties en is er niets mis met een versterkend en verwarmend granenpapje als ontbijt. En ook daarbij kan je je kindje gaandeweg meer het heft in eigen handen geven om zelf de pap uit te lepelen! Een goede bescherming (grote slab) en een zeiltje onder het stoeltje kunnen je dan wel een hoop frustratie besparen!
Kijk naar je kindje
Dogmatisch een methode volgen is nooit goed.
Blijf daarom altijd goed evalueren hoe je baby het doet: is hij tevreden? Slaapt hij goed? Komt hij gestadig bij/groeit hij goed? Is hij alert en ondernemend? Is hij vaak ziek? Als je twijfelt, vraag raad aan een deskundig iemand.
De manier waarop je de voeding aanbiedt, kan van veel factoren afhangen: het temperament van je kindje, zijn algemene ontwikkeling, jouw geduld of de omstandigheden van het moment.
Zoals bij elk advies: gebruik je gezond verstand maar vergeet vooral niet te voelen wat voor jullie werkt. Elk kindje, elke mama en elke situatie is anders. Zo zal je bij een kindje met een ernstige ontwikkelingsachterstand of speciale noden anders te werk gaan en eerder het heft in handen nemen dan bij een zich normaal ontwikkelend kindje.
Tip!
Zou je graag meer leren rond het introduceren van vaste voeding op een manier die respectvol is voor je kleintje? Vind je het een beetje eng om te starten en weet je niet zeker hoe of wat? Diëtiste Rolinde Demeyer ontwikkelde de online cursus 'Baby's eten zelf' rond het starten met vaste voeding. Echt een aanrader!
Rolinde is diëtiste/doctor in de biomedische wetenschappen en lactatiekundige, maar bovenal mama van 3, waardoor je bij haar geen droge boekenkennis moet verwachten, maar haalbare, realistische en bruikbare tips. Ik ben FAN!
Foto: @an_epic_view
Tot slot
‘Leren’ eten is een proces, net zoals leren kruipen, stappen of zindelijk worden. Het gaat niet vanaf het eerste moment perfect. Weet dat ‘smossen-en-prossen’ er nu éénmaal bij hoort en onderdeel vormt van dit leerproces, dus voorzie het en neem je voorzorgen. Maak geen stress-moment van de maaltijd, wees geduldig, heb vertrouwen en hou het gezellig. Als jij geniet van het moment, het samenzijn en van de maaltijd, is de kans groter dat je kindje dat ook zal doen!
Anja Caers, Osteopaat D.O.
Docente 'Osteopathie bij baby's & kinderen', Panta Rhei Osteopathie, Nederland.
Auteur van de online cursussen:
"Happy Baby Wijzer" (0-4 m)
"Liefdevol Zelfstandig Slapen"(4m - 4 jaar).
"Liefdevol stoppen met fopspeen of duim" (3m-8j)
en van het traject: BABY BASICS (0-1 jaar)
Nood aan concrete tips & handvatten
om je baby, peuter of kleuter beter te begrijpen?
Hoe werkt de spijsvertering van je kleintje precies? Wat is een ‘normaal’ voedings- en ontlastingspatroon? Wat kan je doen als je kindje last heeft van krampjes, reflux, constipatie,…? Wat doen maagzuurremmers en indikkingsmiddelen, waarom biedt dit meestal niet de oplossing bij reflux en wat kan je wel doen? Hoe herken je mogelijke lactoseintolerantie of koemelkallergie en wat zijn mogelijke opties?
Online cursus (0-4m)
Dé "baby-handleiding" die je een hoop zoekwerk zal besparen, boordevol inzicht in je baby en alle belangrijke 'baby-basics' die elke ouder van bij de start zou moeten kennen. Een cursus die warm wordt aanbevolen door artsen, vroedvrouwen & osteopaten.
Online cursus (4m - 4 j)
Online cursus
(4m - 4 j)
Hoe kan je werken aan een betere en minder afhankelijke slaap als je NIET houdt van strenge slaaptraining en cry-it-out/controlled cry-methodes? Video-cursus voor ouders van kindjes van 4 maanden tot 4 jaar, die op zoek zijn naar milde handvatten om hun kindje te helpen slapen, vanuit verbinding.
Interessante boeken en links
- Rolinde Demeyer & Eline Tommelein: 'Van melk naar vaste voeding'
- Rolinde Demeyer: 'Blij Koemelkvrij':
- Stefan Kleintjes, lactatiekundige IBCLC en kinderdiëtist. "Eten voor de kleintjes, kleintjes van 0-4 jaar leren zelf eten".
- http://www.eetexpert.be/static/uploads/voorpagina/groeiwijzer-pdf2_EE.pdf
- http://www.rapleyweaning.com
- https://www.borstvoeding.com/bijvoeding/blw/nederlands.html
Andere blogs over vaste voeding
- Wanneer is je baby klaar voor vaste voeding? -> lees hier.
- Vaste voeding: kleine tips met groots effect -> lees hier.
- Welke groentjes geef je je baby? -> Lees hier.